Oto przegląd dziewięciu możliwych ścieżek, dzięki którym samorządy lokalne i regionalne mogą wykorzystać Ekonomię Obwarzanka do działań transformacyjnych.
Prezentowane tu dziewięć ścieżek, podzielonych na trzy grupy, to tylko przybliżony przewodnik i nie należy ich stosować w żadnej kolejności. Niektóre miasta zaczynają się od szybkich eksperymentów, inne od planów podróży, a jeszcze inne od długoterminowych i oficjalnych zobowiązań. Niezależnie od tego, jak zaczniesz, jasne jest, że nawet najmniejsze pierwsze kroki mogą otworzyć drzwi do przełomowych zmian.
Krok po kroku — inicjatywy, które można przeprowadzić przy niewielkich zasobach i które mogą działać jako krótkoterminowe zobowiązania lub jednorazowe eksperymenty bez zatwierdzenia na wyższym szczeblu zarządzania.
W podróży – Inicjatywy, które pochłaniają więcej zasobów, wymagają zaangażowania w pracę przez co najmniej określony czas i prowadzą do widocznych rezultatów w politykach lub projektach.
Zaangażowanie długoterminowe – inicjatywy, które wymagają wysokiego poziomu woli politycznej i zaangażowania całej organizacji i są ukierunkowane na długoterminowe procesy zmian transformacyjnych
#7 PROWADŹ
Ekonomia Obwarzanka jako kompas strategiczny
Rządy lokalne i regionalne mogą przyjąć Ekonomię Obwarzanka za kompas strategiczny lub ramy przewodnie w swojej transformacyjnej podróży.
Takie ambitne zaangażowanie polityczne na wysokim poziomie może przyjąć formę decyzji rady lub burmistrza, zobowiązującej do realizacji wskazanego procesu lub wizji. Nie Istnieje jedyne słuszne podejście do wykorzystywania Obwarzanka jako kompasu, ale zasadniczo wymaga to zmiany sposobu myślenia i kultury pracy (lub dostosowania do już trwającej zmiany) i uczynienia Ekonomii Obwarzanka powszechnym przewodnikiem i punktem odniesienia dla wielu strumieni pracy i działania , podobnie jak planowania, strategii, podejmowania decyzji, zaangażowania lub budżetowania.
Dlaczego samorządy lokalne to robią?
Istnieje głębokie pragnienie, zmiany przyszłość miast, dzięki nowemu myśleniu o ekonomii.
Istnieje wola polityczna, aby przejść w kierunku kształtowania polityki nastawionej na wyniki, skoncentrowanej na efektach społecznych i ekologicznych.
Wiele pracy wykonywanej jest w odizolowanych “bańkach”, potrzebne są wspólne ramy, które pomogą połączyć ze sobą różne sektory z dziedziny społecznej, jak i ekologicznej.
Obwarzanek odbił się szerokim echem zarówno wśród społeczności lokalnych, jak i szerzej, rozbudzając zaangażowanie społeczne i tworzenie nowych partnerstw oraz zbliżenie różnych podmiotów.
Jak mogą wyglądać takie działania
Określając potencjalne ścieżki działania we wszystkich strumieniach pracy, utwórz grupę zadaniową lub grupę roboczą, i dowiedz się, jak mogłoby wyglądać na twoim mieście/regionie “głębokie zaangażowanie”.
Zastosuj zasadę oficjalnego zobowiązania i podejścia oraz budżet dostosowany do planowanej pracy.
Dzięki współpracy między różnymi działami, opracuj wizję i plan działania, jak wykorzystać Ekonomię Obwarzanka jako kompas strategiczny, by połączyć Obwarzanka z różnymi sektorami w sposób, który działa dla nich wszystkich.
Wykorzystaj Obwarzanka jako strategiczny kompas w różnych obszarach pracy, na wielu poziomach i wielu ścieżkach - jednocześnie zapoznając się z wieloma innymi możliwościami prezentowanymi w tym przewodniku.
Przykłady działań
Tomelilla (Szwecja) nawiązała współpracę z instytutem badawczym w celu opracowania badania dotyczącego potencjału wykorzystania Ekonomii Obwarzanka w planowaniu. Obejmowało ono przegląd doświadczeń innych miast oraz analizę własnych warunków finansowych i organizacyjnych gminy.
W Kornwalii (Anglia) zlecono pracownikom przestudiowanie i zaproponowanie - w ciągu dwóch miesięcy - najlepszego sposobu dostosowania modelu do swojego hrabstwa.
W Kopenhadze (Dania) Rada przegłosowała zorganizowanie grupy zadaniowej, składającej się z 7 oddziałów administracyjnych gminy, i powierzono jej zadanie opracowania sposobów, w jaki sposób parametry pączka odnoszą się do ich pracy i systemu zarządzania wydajnością.
Nanaimo (Kanada) głosowało za wnioskiem rady, aby „przyjąć Model Ekonomiczny Obwarzanka jako spójną wizję dla wszystkich inicjatyw miejskich i procesów planowania”, łącząc go z procesem Reimagine Nanaimo i zobowiązując się do opracowania Portretu Danych z wymiernymi celami i wskaźnikami.
Kopenhaga przegłosowała wniosek rady o „wykorzystanie Obwarzanka jako ogólnego narzędzia zarządzania finansami i rozwojem gminy”, a w dwuletnim budżecie na 2023 r. przeznaczono dedykowane fundusze, w tym dla nowych pracowników.
Park Narodowy Brecon Beacons (Walia) umieścił Obwarzanka w centrum swojego planu zarządzania, w charakterze ram określających przyszłe działania, a cele/wskaźniki określone w “Obwarzanku Parkowym” pomagają monitorować zmiany i postęp.
Grenoble (Francja) przyjęło podejście „Grenoble 2040”, które opiera się na Ekonomii Obwarzanka i obejmuje opracowanie Portretu Danych Miejsca.
W Bad Nauheim (Niemcy) Departament Innowacji, Zrównoważonego Rozwoju i Klimatu, zorganizował trzy warsztaty strategiczne – z udziałem odpowiednich podmiotów ze wszystkich departamentów miasta i stowarzyszonych organizacji miejskich – w celu ustalenia kluczowych podstaw koncepcyjnych dla tego podejścia.
W Bath i North East Somerset (Anglia), zorganizowano warsztaty z przedstawicielami wyższego szczebla ze wszystkich departamentów, aby omówić wykorzystanie Ekonomii Obwarzanka jako kluczowych ram dla następnej strategii korporacyjnej rady. W ich czasie zbadano potencjalne ścieżki działania i priorytety zadając uczestnikom pytanie przewodnie „Wyobraź sobie, że wygraliśmy grant w wysokości 100 milionów funtów na zaradzenie problemom w strukturze społecznej i w przekroczeniu pułapu ekologicznego w B&NES, wykorzystując metody Ekonomii Obwarzanka – co byśmy z nimi zrobili?”
Przydatne narzędzia i zasoby
Doughnut Economics as a Strategic Compass: How municipal strategists can use Doughnut Economics for impact-oriented transformation - publikacja zawierająca szczegółowe studia przypadków i spostrzeżenia z Nanaimo, Kopenhagi, Kornwalii, Amsterdamu i Portland (w języku angielskim i niemieckim).
Finnish Doughnut Economics Toolbox (iw języku fińskim)
Donut Toolbox (w języku niemieckim)
#8 PROWADŹ
Podejmowanie decyzji i ocena projektów
Samorządy lokalne i regionalne mogą opracowywać narzędzia i kryteria, pozwalające oceniać potencjalne projekty, polityki lub inwestycje, a także pozwalające podejmować świadome decyzje i kierować nimi w oparciu o ich wpływ społeczny i ekologiczny we wszystkich wymiarach Obwarzanka. Mogą też opracować procesy i praktyki zarządzania umożliwiające ich wdrożenie w praktyce. Te narzędzia i procesy decyzyjne mogłyby być wdrażane na różnych poziomach i mieć charakter obowiązkowy lub doradczy.
Dlaczego samorządy lokalne to robią?
Aby wprowadzić ambitne wizje napędzanie Ekonomią Obwarzanka do codziennego procesu decyzyjnego, który kształtuje długoterminowe wyniki.
Procesy decyzyjne są przestarzałe, oderwane od długoterminowych celów i wizji, zbyt mocno kierują się rentownością finansową lub ograniczającym zestawem kryteriów oceny.
Budżety nie opierają się na dowodach i nie ma wyraźnego związku między projektami a wynikami.
Jak mogą wyglądać takie działania
Zaprojektuj narzędzia oceny wpływu, które będą wspierały procesy decyzyjne, wykorzystując koncepcje i narzędzia Ekonomii Obwarzanka, koncentrując się na wyniku społecznym i ekologicznym.
Wykorzystaj cztery soczewki Rozwiniętego Obwarzanka (Doughnut Unrolled) jako narzędzia do oceny projektu, wspomagając dyskusje przy podejmowaniu decyzji.
Przykłady działań
W Kornwalii (Anglia) rada wprowadziła Koło Rozwoju i Decyzji Kornwalii (KRDK) do podejmowania decyzji na szczeblu gabinetu, ilustrując pozytywne i negatywne skutki proponowanych decyzji dzięki wizualizacji, pokazującej decydentom kwestie, które mogą wymagać dalszej debaty, złagodzenia lub anulowania. KRDK to dostępna dla wszystkich pracowników, interaktywna platforma cyfrowa, na której użytkownicy mogą wypełnić kwestionariusz dotyczący dowolnego projektu lub inicjatywy obejmującej tematykę społeczną i ekologiczną, a na podstawie odpowiedzi ilościowych każdemu „klinowi” przypisywana jest punktacja. Na jej podstawie powstaje wizualizacja w kształcie obwarzanka, pokazująca potencjalny wpływ projektu (długoterminowy negatywny, krótkoterminowy negatywny, neutralny, krótkoterminowy pozytywny, długoterminowy pozytywny). Stworzyli również program szkoleniowy i wytyczne dla kluczowych decydentów, w tym warsztaty dla nowej administracji.
W Valence Romans (Francja) opracowano obwarzankowe narzędzie oceny projektu specjalnie do mierzenia i śledzenia wpływu 20 projektów, które są częścią 5-letniego programu miejskiego; w oparciu o ocenę identyfikowane są możliwe ulepszenia oraz wprowadzane są korekty i zmiany.
W Kornwalii wykorzystano ramy Ekonomii Obwarzanka do oceny wniosków do wewnętrznego funduszu (opłata za infrastrukturę wspólnotową). Wnioskodawcy musieli wskazać, w jaki sposób proponowany projekt wpłynie na każdy z wymiarów Obwarzanka.
W Bad Nauheim (Niemcy) opracowano skontekstualizowany Bad Nauheim Donut – zestaw danych zestawionych w arkuszu Excel zawierający tematy, cele i wskaźniki społeczne i ekologiczne, dostosowany do różnych celów i strategii w całym mieście. Wykorzystano go jako podstawę eksperymentalnego, opartego na dyskusjach “Obwarzankowego narzędzia oceny”, służącego do „filtrowania” różnych projektów i inicjatyw poprzez zbiór danych, poprzez dyskusje i warsztaty, w celu oceny ich potencjalnego oddziaływania (silnie-negatywny, lekko negatywna, neutralna, lekko pozytywna, silnie pozytywna).
Przydatne narzędzia i zasoby
Narzędzie Doughnut Unrolled: Exploring a Topic.
#9 TRANSFORMUJ
Identyfikacja dźwigni wspomagających transformację
Potrzeba „zidentyfikowania kluczowych dźwigni zmiany transformacyjnej” nie jest kolejnym zestawem działań, ale leży u podstaw wszystkich innych ścieżek. Ta ścieżka jest wezwaniem do działania: zaproszeniem wszystkich miast i regionów, które chcą mieszkać w Obwarzanku, do rozpoznania powstrzymujących je systemowych barier i do działania.
Większość miejsc, dążących do transformacji, napotyka przeszkody głęboko zakorzenione w sposobach pracy lokalnych instytucji, zależnościach ścieżek i innych wzorcach odziedziczonych z przeszłości. Pod pozorną banalnością codziennych operacji i rutynowego planowania często ukryte są struktury, które mogą umożliwić lub zablokować zmiany transformacyjne (np. mechanizmy podejmowania decyzji, własność gruntów, finanse). Ta ostateczna ścieżka zachęca miasta/regiony do zauważenia i skonfrontowania się z barierami strukturalnymi oraz odważnego określenia punktów podważenia struktury dla ich przezwyciężenia.
Punktem wyjścia do tego jest rozpoczęcie od zadania sobie pytania: w naszym miasteczku, mieście lub regionie które miejsca są najlepszymi punktami do podważenia skamieniałych struktur, umożliwiającymi działanie na skalę i w tempie potrzebnym do sprostania wyzwaniom XXI wieku? Kluczowa część długoterminowej pracy na rzecz bezpiecznej i sprawiedliwej przyszłości w Obwarzanku znajduje się właśnie tu. Nadal nie mamy wszystkich odpowiedzi, ale wiemy, że musimy działać.
Na razie nasza ścieżka nie ma studium przypadku, na które można by wskazać, ale mamy nadzieję, że dostarczy je następna wersja tego przewodnika: przedstawiająca kreatywne innowacje społeczności DEAL, których nauczymy się od siebie nawzajem. Oferujemy nasze “Siła do działania: głębokie projektowanie miast i miejsc” (Powers to Act: Deep Design of Cities and Places), ramy działania i narzędzie warsztatowe, które jest już używane w niektórych miejscach i jest sposobem na rozpoczęcie rozmów na obwarzankowe tematy, a my z zadowoleniem przyjmujemy inne podejścia, narzędzia i struktury, które pomagają odkrywać bariery systemowe.
Siła do działania: Głębokie projektowanie miast i miejsc
Poniższa tabela zawiera podsumowanie pytań znajdujących się w naszym narzędziu
Cel |
Jakiemu celowi na świecie służy ta organizacja i czy wszyscy zaangażowani podzielają jej wizję? |
|
Sieci |
Jakie relacje utrzymuje samorząd lokalny i jak dzięki nim urzeczywistnia swoje cele i wartości? |
|
Zarządzanie |
Jakie są nasze twarde zasady i niepisana kultura, jak je osiągamy? Jakie są mierniki sukcesu? |
|
Własność |
Jakie są nasze źródła tworzenia bogactwa i kto czerpie korzyści z ich posiadania? |
|
Finanse |
Jakie są tu źródła finansowania – i czego finansujący oczekują i żądają? |
|
Tekst i grafiki pochodzą z opracowania "Cities & regions. Let's get started", autorstwa Doughnut Economics Action Lab.
Całość dostępna jest pod linkiem Cities & regions [wersja w języku angielskim]
Wspólnota Wielopokoleniowa
(Community Of Multi-Generations)
Kopernika Str. 14
40-014 Katowice POLAND
mob.: +48 720 120 720
fundacja(@)wielopokoleniowa.pl
KONTAKT
Strona www stworzona w ramach Projektu DOUGHNUT ECONOMICS LAB (DEL) Erasmus+
PL01-KA210-ADU-000030087
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.